کاملترین تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده در جهان

تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده برای همه ما جالب است. ما در تحریریه آسارا برای اولین بار اقدام به جمع آوری و ترجمه تاریخ این صنعت جذاب و غول آسا کرده ایم. دعوت می کنیم تا انتها با ما همراه باشید.

اغلب شامپوهای امروزه با فرمولاسیون های خاص خود چربی مو را از بین می برند، حجم مو را افزایش می دهند، بو و ظاهر شگفت انگیزی به موها می بخشند و از آسیب ها جلوگیری می کنند.

اما این معجزه مو از کجا آمده است؟

دوران ماقبل صابون، شامپو و مواد شوینده

از لحاظ تاریخی، پیش از اختراع صابون و شامپو، مردم دنیا موهای خود را با چیزهای دیگری مانند گل، روغن، عسل، آب میوه، شیر و حتی آب خالی می شستند یا گاهی اوقات موهای خود را با چیزی نمی شستند!

معمولا موها را با آب تمیز می‌کردند و گاهی آن را با خاکستر و گیاهان مخلوط می‌کردند تا براق و خوشبو شود. گاهی این گیاهان برای پوست سر تحریک‌کننده بودند.

شانه زدن روزانه نیز مهم بود و گاهی با پاشیدن پودرهای مخصوص (از مواد معطری مانند گلبرگ های رز) ترکیب می شد اما بردگان آفریقایی برای مراقبت از موهای خود اجازه استفاده از گیاهان، کره و روغن های طبیعی نداشتند.

آنها از روغن بیکن، کره و نفت سفید به عنوان مرطوب کننده، نرم کننده و شامپو استفاده می کردند.

اصلا چه کسی شامپو را ساخته است؟

اگرچه بابت بسیاری از لوازم اصلی درمانی و زیبایی باید از مصریان باستان متشکر باشیم، اما شامپو در واقع در هند اختراع شد.

در اوایل دهه 1500، مبتکران هندی از خمیر صابون (که حاوی مواد شوینده نه چندان کدر است) همراه با گیاهان و گل های هیبیسکوس استفاده کردند تا موهای خود را تمیز و زیبا نگه دارند.

البته این گیاهان هنوز هم خواص خود را حفظ کرده و اثرات بسیار زیادی در سلامت ما دارند اما انسانها به دلیل زندگی های مدرن، خود را از آنها و طبیعت محروم کرده اند ولی کمپانی آسارا هنوز هم با تولید شامپوهای گیاهی با کیفیت سعی در آشتی دادن طبیعت با مردمان امروزی دارد.

مردمان قدیم به وضوح به گیاهان علاقه نشان می دادند. گیاهان مورد علاقه آنان برای استحمام شامل میخک، نعناع، اسطوخودوس و .. بود.

در همان زمان، بازرگانان بریتانیایی بین هند و انگلیس رفت و آمد داشتند. آنها به این محصول مرموز، یعنی شامپوها علاقمند شدند و آن را به اروپا بردند.

شامپو یعنی چه؟

کلمه شامپو در همین زمان وارد زبان انگلیسی شد قدمت این واژه به سال 1762 می رسد و از کلمه هندی “chāmpo” (که خود از ریشه سانسکریت “capayati” گرفته شده است، به معنای فشار دادن، خمیر کردن و آرام کردن است.)

گسترش شامپو در اروپا

در ابتدا، شامپو زیاد در بازار در دسترس نبود. فقط آرایشگران حرفه‌ای می‌توانستند از آن استفاده کنند، و به شکل جامد، بسیار شبیه یک صابون بود! شامپویی که امروزه می شناسیم تنها حدود 100 سال است که وجود دارد. قبل از سال 1903، شستن مو از ماساژ سر با روغن‌های معطر گرفته تا قطعات صابون تراشیده در آب متغیر بود.

شامپو در گذشته یک محصول لاکچری محسوب میشد!

خوشبختانه، در دهه 1800، بقیه افراد جامعه نیز توانستند از شامپو در خانه های خود بهره مند شوند. اما نه به طور منظم! در آن دوره، شامپو یک محصول لوکس بود، بنابراین آنها فقط یک بار در ماه از آن استفاده می کردند.

در سال 1908، نیویورک تایمز اعلام کرد که دوستداران شامپو بهتر است موهای خود را هر دو هفته یکبار بشویند. این یک پیشرفت بود! اما متأسفانه، فقط برای افرادی که موهای ناسالم داشتند اعمال می شد. متخصصان توصیه کردند که موها را هر دو هفته یکبار با شامپو بشویید، اما اگر موها در وضعیت نسبتاً خوبی هستند، فاصله زمانی مناسب از یک ماه تا شش هفته است.

با در نظر گرفتن این موضوع، تعداد معدودی که مرتباً استحمام می‌کردند، احتیاط‌های خاصی را انجام می‌دادند، مانند روغن زدن به بدن و پیچیدن خود در پارچه‌ای معطر یا زدن پودرهای معطر به مو و جویدن گیاهان تند برای از بین بردن بوی دهان و ..

حمام کردن روزانه، یک رسم رایج در ژاپن و در قرون وسطی در اروپا بود. در ایسلند هم، استخرهایی که با آب از چشمه‌های آب گرم، گرم می‌شدند، محل تجمع محبوب در عصرهای شنبه بودند.

صابون سفید کاستیل یا صابون قیر هر دو به عنوان شامپوهای خوب توصیه می شدند. اگرچه آنها زیاد لوکس نبودند..

تاریخچه اختراع صابون در جهان

صابون محصولی برای تمیز کردن است که از مواد طبیعی ساخته شده است که ممکن است شامل محصولات گیاهی و حیوانی باشد، از جمله مواردی مانند: چربی حیوانی، پیه یا روغن گیاهی، روغن کرچک، زیتون، یا روغن نارگیل. صابون ظاهراً نام خود را از کوه ساپو در رم گرفته است.

شرکت آسارا جزو معدود شرکت هایی است که هنوز به تولید صابون با کیفیت و اصالت و با همان ترکیبات اصیل جهانی پایبند بوده و مشتریان طبیعت دوست زیادی را به خود اختصاص داده است.

بابلی ها اولین صابون سازان تاریخ بشریت

حفاری در بابل باستان شواهدی را نشان داد که بابلی ها در حدود 2800 سال قبل از میلاد صابون درست می کردند و باعث پیدایش تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده در دنیا شدند. بابلی ها اولین کسانی بودند که به هنر صابون سازی تسلط یافتند. آنها از چربی های جوشانده شده با خاکستر صابون درست می کردند. صابون در تمیز کردن پشم و پنبه مورد استفاده در تولید نساجی استفاده می شد و حداقل برای 5000 سال از آن در پزشکی استفاده می شد.

پاپیروس (1550 قبل از میلاد) نشان می دهد که مصریان باستان روغن های حیوانی و گیاهی را با نمک های قلیایی مخلوط می کردند تا ماده ای شبیه صابون تولید کنند.

به گفته پلینی بزرگ، فنیقی ها از پیه بز و خاکستر چوب برای ساختن صابون  600 سال قبل از میلاد استفاده کردند. رومیان اولیه در قرن اول پس از میلاد، صابون ها را از ادرار و گیاهان می ساختند که در امپراتوری روم به طور گسترده ای شناخته شده بود.

قبیله سلت ها صابون خود را از چربی حیوانی و خاکستر گیاهی می ساخت و نام محصول را “سایپو” گذاشته بودند که کلمه صابون از آن گرفته شده است.

کاربرد متفاوت صابون ها در گذشته دور

صابون در آن دوره برای حمام کردن و بهداشت شخصی ساخته و استفاده نمی شد، بلکه بیشتر برای تمیز کردن ظروف یا کالاهای پخت و پز تولید می شد یا برای اهداف پزشکی مورد استفاده قرار می گرفت.

فرآیند صابون سازی

تاریخچه ساخت صابون به هزاران سال پیش برمی گردد. ابتدایی ترین لوازم صابون سازی آنهایی بود که از حیوانات و طبیعت گرفته شده بود. بسیاری از مردم با مخلوط کردن چربی حیوانی با لیمو صابون درست کردند. امروزه صابون از چربی ها و مواد قلیایی تولید می شود. روش فرآیند سرد امروزه محبوب ترین فرآیند صابون سازی است، در حالی كه برخی صابون سازان از فرآیند گرم تاریخی استفاده می كنند.

در اوایل سالهای پیدایش صابون، این یک تکنیک انحصاری بود که توسط گروه های کوچک صابون سازان استفاده می شد. تقاضا برای صابون زیاد بود اما این محصول بسیار گران بود و در بسیاری از مناطق انحصار تولید صابون وجود داشت. با گذشت زمان، دستور پخت صابون به طور گسترده ای شناخته شد، اما صابون همچنان گران بود.

مواد اصلی صابون سازی

در آن زمان، محصولات جانبی گیاهی و روغن های حیوانی و گیاهی مواد اصلی صابون بودند. قیمت صابون در سال 1791 به میزان قابل توجهی کاهش یافت، زمانی که یک فرانسوی به نام LeBlanc یک فرآیند شیمیایی را کشف کرد که اجازه می داد صابون با پول بسیار کمتری فروخته شود.

بیش از 20 سال بعد، یک فرانسوی دیگر روابط بین گلیسیرین، چربی ها و اسید را شناسایی کرد که آغاز ساخت صابون مدرن را رقم زد. با کشف روش دیگری در سال 1800 برای ساخت مواد تشکیل دهنده صابون، صابون حتی ارزان تر شد. از آن زمان تاکنون هیچ اکتشاف مهمی وجود نداشته است و همین فرآیندها برای صابونی که امروزه استفاده می کنیم و از آن لذت می بریم استفاده می شود.

توسعه علم شیمی همه چیز رو به پیشرفت بود زیرا اطلاعات بیشتری در مورد مواد تشکیل دهنده محصولات درک شد. در اواسط قرن نوزدهم، صابون برای حمام کردن به کالایی جدا از صابون لباسشویی تبدیل شد و صابون های ملایم تر بسته بندی، فروخته و برای استفاده شخصی در دسترس قرار گرفت. صابون های مایع دست در دهه 1970 اختراع شدند و این اختراع صابون ها را در دید عموم نگه می دارد.

کمبود مواد شوینده در جنگ جهانی اول و دوم

در طول جنگ جهانی اول و دوباره در جنگ جهانی دوم، کمبود چربی ها و روغن های حیوانی و گیاهی که در ساخت صابون استفاده می شد وجود داشت. شیمیدانان مجبور بودند به جای آن از مواد خام دیگری استفاده کنند که به مواد شیمیایی با خواص مشابه “سنتز” می شدند. اینها همان چیزی است که امروزه به عنوان شوینده شناخته می شود.

امروزه صابون های مختلفی وجود دارد که برای اهداف مختلف ساخته می شوند. صابون برای مصارف شخصی، تجاری و صنعتی موجود است. همچنین صابون دست ساز و خانگی تولید می شود، صابونی برای شستن لباس ها، ظروف و ماشین ها، صابون برای حیوان خانگی شما، صابون برای فرش و صابون برای کودک شما وجود دارد… در کل برای بسیاری از انواع نظافت، صابون به خصوصی وجود دارد. اما این روزها صابون ها کمتر مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا جایگزین های صابون در بازار انتخاب اول مردم هستند.

و بالاخره شامپوی مایع!

پای شامپوی مایع در دهه 1920 در تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده باز و اختراع شد. در نتیجه، استفاده از شامپو بسیار راحت تر شد. سپس در دهه 1930 اولین شامپو با pH متعادل ساخته شد.

اگرچه، شامپو زدن موها کار ساده ای نبود، زیرا خانواده ها به منبع آب گرم دسترسی نداشتند یا در برخی موارد اصلاً منبع آب نداشتند!

آب باید روی اجاق گاز گرم می شد و در حمام ریخته می شد که زمان زیادی را می گرفت به این معنی که با وجود بهبود محصولات شامپو، شامپو زدن به صورت هفتگی تا ماهانه باقی می ماند.

آب شستشو در آن زمان منبع کمیاب بود که عمدتاً فقط در اختیار افراد بسیار ثروتمند قرار می گرفت.

وقتی آب شستشو در دسترس بود، فقط برای شستشوی دست‌ها و صورت ذخیره می‌شد تا آلودگی‌های روزانه ایجاد شده روی پوست را از بین ببرد.

فرانسوی ها از سبوس به جای شامپو استفاده میکردند

فرانسوی ها به دلیل کمبود آب شستشوی مو، موهای خود را با سبوس تمیز می کردند. اگر در مورد آن فکر کنید، تکنیک آنها چندان بی شباهت به شامپو خشک پودری امروزی نیست. آیا واقعاً سبوس موها را تمیز می کند؟ احتمالا نه.اما می توانست به اندازه کافی خوب عمل کند تا افراد بتوانند برای یک روز بیشتر کمی آراسته به نظر برسند.

اما در دهه 1980 روال مراقبت از مو در کل انگلستان تغییر کرد، زیرا سیستم های آب گرم و دوش گرفتن در خانه ها بیشتر رایج شد و این امر تکان بزرگی به بازار فروش شامپوی جهان داد.

شامپوهای امروزه

ما قطعاً در فرمول اصلی شامپو پیشرفت زیادی کرده‌ایم، و دانشمندان مو شامپوهای تخصصی (و نرم‌کننده‌ها) را برای رفع نیازهای خاص مو ایجاد کردند.

برخی افراد مایل اند موهای خود را هر روز بشویند، اما متخصصان پوست و زیبایی می گویند این ایده بدی است. آنها پیشنهاد می کنند تنها دو تا سه بار در هفته موهای خود را مورد شستشو قرار دهید.

عملکرد کلی شامپو از بین بردن کثیفی از روی مو و پوست سر است. با این حال، شامپوهای امروزه مانند شامپوهای گیاهی آسارا می‌توانند مشکلات خاصی مانند شوره سر را نیز هدف قرار دهند و آن را کاهش دهند، در حالی که برخی دیگر با ادعاهای رایج از جمله حجم‌دهنده، صاف‌کردن و محافظت از رنگ، برای بهبود وضعیت و قابلیت مدیریت مو تکامل یافته‌اند.

با کلیک بر روی عکس هر شامپو، اطلاعات آن را مطالعه کنید

شامپو گیاهی آسارا مخصوص موهای معمولی

شامپو گیاهی آسارا مخصوص موهای خشک

شامپو گیاهی آسارا مخصوص موهای چرب

نقش صابون و شامپو در زندگی امروزه

از تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده که بگذریم، امروز در بازار برای هر نوع خاصی از مو یک شامپو طراحی شده است. همانطور که در بالا چند نمونه آنرا مشاهده کردید، شامپوهایی برای موهای معمولی، خشک یا چرب وجود دارد که با استقبال بی نظیر مردم روبرو شده اند. همچنین شامپوهایی برای انواع خاصی از بافت مو و محصولاتی برای موهای رنگ شده تولید شده است.

مثلا افرادی که موهای خود را رنگ می کنند، می خواهند رنگ را جدید و زنده نگه دارند. استفاده از شامپوهایی که رنگ مو را حفظ می کنند مانند شامپو مخصوص موهای رنگ شده آسارا برای این افراد ضروری است و علاوه بر حفظ رنگ مو نقش مهمی در رفع موخوره دارد.

شامپو گیاهی آسارا مخصوص موهای رنگ شده

شامپوهای تولید شده برای موهای خشک حاوی نرم کننده های اضافی مو هستند که موها را پر و درخشان نگه می دارد. شامپوهایی که مخصوص موهای خشک فرموله می شوند حاوی روغن، سیلیکون یا سایر مواد حالت دهنده هستند که پوششی روی ساقه مو ایجاد می کنند تا رطوبت بیشتری را ایجاد کنند.

شامپوهای روزانه یک انتخاب عالی برای کسانی هستند که می خواهند موهای خود را هر روز بشویند تا موهایشان براق و سالم به نظر برسد. با این حال، یک جایگزین عالی برای شامپوهای معمولی، شامپوهای بچه هستند که به صورت ملایم طراحی شده اند.

علاوه بر عملکرد پاک کنندگی اولیه شامپو، شامپوهای ضد شوره و شامپوهای حالت دهنده نیز دهه ها پیش محبوب شدند. شامپوهای ضد شوره موجود در بازار معمولاً حاوی مواد فعال ضد قارچی برای مهار مالاسزیا هستند.

پیشنهاد مطالعه: روش های درمان شوره سر در طب سنتی و طب نوین

شامپوهای 2 در 1

قدمی جدید در تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده شروع شد. شامپوهای حالت دهنده که گاهی اوقات شامپوهای 2 در 1 نامیده می شوند، در اواخر دهه 1980 به بازارهای جهانی معرفی شدند. یک شامپو حالت دهنده به گونه ای طراحی شده است که مواد فعال حالت دهنده را بر روی مو رسوب می دهد و در عین حال کثیفی را از بین می برد.

شامپو به طور کلی با اعمال بر روی موهای خیس، ماساژ مو و سپس آبکشی کامل آن استفاده می شود. در حالی که برخی از مصرف کنندگان ممکن است شامپو را با استفاده از نرم کننده مو دنبال کنند، هنوز هم مصرف کنندگانی هستند که فقط می توانند از شامپو به عنوان محصول شستشو و حالت دهنده روزانه مو استفاده کنند.

پیشنهاد مطالعه: شامپو گیاهی ضد ریزش مو چی خوبه؟ ایرانی باشه یا خارجی؟

چه نوع صابونی برای پوست ما بهتر است؟

صابون نیز جزو محصولات پاک کننده روزانه ماست. از جهات مختلفی مانند شستن صورت، حمام کردن و شستن لباس مفید است. با این حال، انواع مختلفی از صابون در بازار وجود دارد، بنابراین همه برای هر استفاده یا نوع پوستی مناسب نیستند.

مثلا برای شستشو بهتر است صابون سبکی انتخاب کنید که حاوی عطر یا رنگدانه کمتر باشد، زیرا قرار گرفتن طولانی مدت پوست در معرض طعم یا رنگدانه می تواند پوست را به اشعه ماوراء بنفش حساس کند. با این حال، صابون قلیایی در پوست احساس گزگز دارد و می تواند باعث تحریک پوستی زیادی شود. یا صابون مخصوص کودک برای شیرخواران و کودکان خردسال تولید شده است.

اگر پوست خشک دارید بهتر است صابونی را انتخاب کنید که سرشار از چربی باشد، این کار باعث حفظ رطوبت پوست، تمیزی پوست، زیبایی پوست می شود.

آمار عجیب و حیرت انگیز صنایع شوینده بهداشتی و صابون و شامپو در بازار جهانی

سازندگان محصولات شوینده، لوازم آرایشی و بهداشتی در اوایل دهه 2000 در یک بازار ترکیبی ایالات متحده به ارزش بیش از 55 میلیارد دلار شرکت کردند. بر اساس آمار آن، لوازم آرایشی و بهداشتی شخصی، که شامل اقلامی مانند ادکلن، عطر، شامپو و مواد آرایشی است، حدود 49 درصد از فروش صنعت را به خود اختصاص داده است.

صابون ها و مواد شوینده، از جمله پودر شوینده لباسشویی، دومین بخش بزرگ را تشکیل می دهند که حدود 27 درصد از درآمد سالانه را شامل می شود. 24 درصد باقیمانده فروش بین بسیاری از محصولات پاک کننده خانگی و صنعتی پراکنده شد. برخی از این ها شامل پاک کننده های آشپزخانه و حمام خانگی، ترکیبات گرد و غبار و صیقل دهنده و سورفکتانت ها می باشد.

امیدواریم اطلاعاتی که درباره تاریخچه صابون، شامپو و مواد شوینده در اختیارتان قرار گرفت مورد رضایت شما واقع شده باشد.

منابع: ژورنال بین المللی سلامت- وب سایت تاریخچه صابون سازی و تعدادی دیگر از منابع معتبر خارجی زبان

جمع آوری و ترجمه: سارا رضایی

تنظیم: تحریریه آسارا

پیشنهاد مطالعه:

میدونستید درخت صابون هم داریم؟

داستان جالب درمان حصبه محمدرضا پهلوی با طب سنتی

غذاهای مفید برای تقویت و افزایش رشد مو